نخود پاک شده

نخود یکی از قدیمی‌ترین و پرمصرف‌ترین حبوبات در جهان است که به دلیل خواص تغذیه‌ای بالا و فواید بی‌شمار برای سلامتی، جایگاه ویژه‌ای در رژیم‌های غذایی مختلف دارد. این ماده غذایی غنی از پروتئین، فیبر و مواد معدنی بوده و به‌عنوان یک جایگزین مناسب برای گوشت در رژیم‌های گیاه‌خواری شناخته می‌شود. در ادامه به بررسی تاریخچه، ارزش غذایی، خواص، طبع و مصلحات نخود می‌پردازیم.

تاریخچه نخود

نخود از جمله قدیمی‌ترین حبوبات کشت‌شده توسط بشر است. شواهد باستان‌شناسی نشان می‌دهد که این گیاه برای اولین بار حدود ۷۰۰۰ تا ۸۰۰۰ سال پیش در مناطق خاورمیانه، هند و مدیترانه کشت شده است.

در طول تاریخ، نخود به دلیل ارزش غذایی بالا در رژیم غذایی تمدن‌هایی مانند مصریان، یونانیان و رومیان باستان مورد استفاده قرار می‌گرفت. این حبوبات از طریق مسیرهای تجاری به سایر نقاط جهان از جمله اروپا، آفریقا و آسیا منتقل شد و امروزه در کشورهای هند، ترکیه، پاکستان، ایران، کانادا و استرالیا بیشترین میزان کشت را دارد.

ارزش غذایی نخود

نخود یک منبع غنی از پروتئین، فیبر و مواد معدنی است و به همین دلیل جایگزین خوبی برای گوشت در رژیم‌های غذایی گیاهی محسوب می‌شود.

ترکیبات مغذی در هر ۱۰۰ گرم نخود پخته:

کالری: حدود ۱۶۴ کیلوکالری

پروتئین: حدود ۸.۹ گرم (یک منبع عالی پروتئین گیاهی)

کربوهیدرات: حدود ۲۷ گرم (شامل نشاسته‌های پیچیده)

فیبر: حدود ۷.۶ گرم (مفید برای هضم و کاهش کلسترول)

چربی: ۲.۶ گرم (عمدتاً چربی‌های مفید)

ویتامین‌ها و مواد معدنی موجود در نخود

ویتامین B1 (تیامین): کمک به عملکرد مغز و سیستم عصبی

ویتامین B6: تنظیم متابولیسم و تولید انرژی

فولات (ویتامین B9): مفید برای رشد سلولی و سلامت قلب

آهن: ضروری برای جلوگیری از کم‌خونی

منیزیم: کمک به عملکرد عضلات و سلامت استخوان‌ها

فسفر: مفید برای استحکام دندان‌ها و استخوان‌ها

پتاسیم: کاهش فشار خون و سلامت قلب

روی (زینک): تقویت سیستم ایمنی و بهبود سلامت پوست

خواص نخود

نخود به دلیل ترکیبات مغذی خود، فواید بسیاری برای سلامت بدن دارد که برخی از آن‌ها عبارت‌اند از:

الف) سلامت قلب و کاهش کلسترول

فیبر موجود در نخود به کاهش کلسترول بد (LDL) کمک کرده و پتاسیم بالای آن نیز فشار خون را کاهش می‌دهد. این ویژگی‌ها باعث کاهش خطر بیماری‌های قلبی می‌شود.

ب) تنظیم قند خون و مناسب برای دیابتی‌ها

نخود دارای شاخص گلیسمی پایین است که باعث می‌شود قند خون را به‌آرامی افزایش دهد. همچنین، فیبر بالا از نوسانات شدید قند خون جلوگیری کرده و برای افراد مبتلا به دیابت مفید است.

ج) کمک به کاهش وزن و ایجاد حس سیری

به دلیل محتوای بالای فیبر و پروتئین، نخود باعث افزایش احساس سیری شده و از پرخوری جلوگیری می‌کند. مصرف منظم آن می‌تواند در کنترل وزن و کاهش چربی‌های اضافی بدن مؤثر باشد.

د) پیشگیری از کم‌خونی

نخود حاوی آهن و فولات است که به تولید گلبول‌های قرمز خون کمک کرده و خطر کم‌خونی را کاهش می‌دهد، به‌خصوص در زنان باردار و گیاه‌خواران.

ه) بهبود عملکرد گوارشی

وجود فیبر محلول و نامحلول در نخود به بهبود عملکرد روده‌ها، جلوگیری از یبوست و کاهش مشکلات گوارشی کمک می‌کند.

و) تقویت استخوان‌ها

کلسیم، فسفر و منیزیم موجود در نخود به تقویت استخوان‌ها و جلوگیری از پوکی استخوان کمک می‌کند.

ز) تقویت سیستم ایمنی

آنتی‌اکسیدان‌های قوی، روی (زینک) و ویتامین C موجود در نخود باعث تقویت سیستم ایمنی بدن و محافظت در برابر بیماری‌های عفونی می‌شود.

طبع نخود و مصلحات آن

طبق طب سنتی، طبع نخود گرم و خشک است. به همین دلیل، برای افرادی که دارای مزاج سرد هستند، مناسب بوده و انرژی زیادی به بدن می‌دهد. اما ممکن است در برخی افراد باعث نفخ، سوءهاضمه و افزایش گرمی بدن شود.

مصلحات نخود

برای کاهش عوارض احتمالی نخود مانند نفخ و سنگینی معده، بهتر است آن را همراه با مصلحات مناسب مصرف کنید.

مصلحات مناسب برای نخود:

زیره: بهبود هضم و کاهش نفخ

آویشن: تقویت معده و جلوگیری از مشکلات گوارشی

زنجبیل: کمک به هضم سریع‌تر و جلوگیری از سنگینی معده

سیر: کاهش نفخ و بهبود عملکرد روده‌ها

گشنیز: کاهش گرمی نخود و جلوگیری از سوءهاضمه

نکات مهم در مصرف نخود

خیساندن نخود به مدت ۸ تا ۱۲ ساعت و تعویض آب آن باعث کاهش نفخ و بهبود هضم می‌شود.

پختن نخود با مصلحاتی مانند زیره و آویشن باعث کاهش عوارض گوارشی آن می‌شود.

مصرف بیش از حد آن توصیه نمی‌شود زیرا ممکن است باعث نفخ، افزایش حرارت بدن و مشکلات گوارشی شود.